OK, weinig originele titel van dit blogbericht maar hoe dan ook de vraag die in de Lage Landen in 15 jaar ongetwijfeld het meest wordt gesteld.De titel verwijst uiteraard naar de vraag of er nu een Elfstedentocht komt of niet. Ik hoorde gisteren Jan Mulder de Elfstedentocht vergelijken met de Ronde van Vlaanderen, maar dan eens in de 20 jaar, om maar te zeggen over welke hype we het hier hebben. In de vorige tochten (de laatste dateert van 1997) was het al een volkstoeloop maar in deze moderne tijden zal het nog zoveel erger zijn. Men verwacht dan ook 1 tot 1.5 milj. bezoekers in Friesland als de tocht gereden wordt. Het lijkt me bijgevolg geen goed idee de dag zelf even tot daar te rijden...je raakt er nooit..
Nu, het al dan niet doorgaan van de tocht heeft alles te maken met de algemene kwaliteit van het ijs over het ganse traject. En niks is zo complex als deze ijsaangroei. Immers, deze ijsaangroei hangt niet alleen samen met de strengheid van de vorst, maar tevens met de zonneschijn, de windsterkte, de sneeuwbedekking, waterkwaliteit, etc...
Over het algemeen spreekt men nu van een goede ijskwaliteit doch enkele kritische punten langs het traject blijven ondermaats te zijn. Men gaat uit van een ijsaangroei van 1 à 1.5 cm per etmaal bij voldoende vrieskou. Men streeft overigens naar een ijslaag van minstens 15 cm want de veiligheid gaat boven alles uiteraard.
Wanneer we naar de voorziene temperatuur kijken voor de komende dagen in het noordwesten van Nederland dan zien we vandaag en vooral morgen geen al te lage temperaturen met morgen donderdag zelfs lichte dooi tot +1 à +2 graden. Dit omdat daar de wind even aanlandig wordt. Gelukkig ruimt donderdagavond de wind weer naar
oost tot noordoost en valt daar de grote kou weer in met ook vrieskou overdag (-1 à -2°) en ' s nachts temperaturen tussen -5 en -10 graden. Dit tot zondagvoormiddag want daarna valt de dooi opnieuw in en deze keer voor echt. Alles bij elkaar dus zeker nog 48 uur continue vorst vanaf donderdagavond en daarbij dus soms bijna strenge vorst. Volgens mij goed voor zeker 2 tot 4 cm extra ijs. Dit wordt ook bevestigd door de "ijspluim" van ECMWF, aangemaakt door Winterplaza, waar we donderdag een stagnatie zien van de ijsaangroei maar daarna zo'n 3 cm extra zien bijkomen. Dus op de kritische plaatsen waar het ijs slechts 9 cm is, kan daar uiteindelijk nog wel zo'n 12 cm komen te liggen. Het is dus allemaal erg kantje boordje maar nieuw is dat niet, Elfstedentochten komen bijna per definitie zo vaak op het einde van koudegolven aangezien de minimale duur van zo'n koudegolf maar moeizaam gehaald wordt. Het zou ook niet de eerste keer zijn dat de tocht wordt gereden op het allerlaatste moment en bij reeds invallende dooi (bv. 1985).
Als men een tocht wil houden dan is duidelijk dat dit zal moeten gebeuren op zaterdag of zondag, daarna is het te laat. Zondagnacht vriest het nog stevig dus lijkt het me niet onlogisch de tocht op zondag te laten doorgaan, als er dan lichte dooi komt 's namiddags dan lijkt me dit geen onoverkomelijk probleem. Het ijs zal niet 'plots' breken...Eén ding is zeker, als de tocht wordt georganiseerd dit weekend, zal het zijn in mensvriendelijke omstandigheden met niet al te veel wind en geen afschrikwekkende temperaturen noch tijdens sneeuwval. Dit in tegenstelling met sommige eerdere edities welke soms gereden werden bij -15 graden en koude stormwinden, met op top de extreem barre tocht van 1963, waar slechts enkelen de meet haalden...al dan niet met vriesletsels (zie foto hiernaast uit 1963).
Het zijn punten waar men niet over één nacht ijs dient te gaan want als men deze kans niet grijpt kan het misschien nog 15 jaar duren voor het opnieuw dichtbij is...
Maar ik laat het oplossen van dit dilemma geheel over aan de rayonhoofden, welke later vandaag met het beslissende antwoord zullen komen. Intussen kan ik u verwijzen naar mijn publicatie over de jongste Elfstedentocht-koudegolf van 1997.