Hoe zit het met onze hittegolf? En wordt het zoals voorzien een schikbarende hittegolf? Meer nog: is er überhaupt sprake van een hittegolf?
er is nogal wat verwarring hieromtrent en dit olm diverse redenen. Eerst en vooral zijn er twee definities in omloop voor wat betreft de term "hittegolf" betreft. Eerst en vooral de definitie die gebruikt wordt door de overheid en dient om bv. het hitteplan in werking te zetten. Hier is het gezondheidsrisico primair. Deze definitie kijkt niet alleen dat de maximumtemperatuur maar ook naar hoeveel het 's nachts afkoelt. Overdag hoge maxima maar 's nachts goede afkoeling kent minder gezondheidsrisico's dan wanneer het ook 's nachts erg warm blijft. Op basis van deze criteria is er sprake van een hittegolf.
Er is echter nog een andere, veel oudere, definitie die gebruikt wordt door het KMI en het KNMI. Deze klimatologische definitie houdt geen rekening met de minimumtemperaturen ('s nachts). Volgens deze klimatologische definitie is sprake van een officiële hittegolf als in Ukkel een periode plaatsvindt van vijf opeenvolgende dagen met een maximumtemperatuur van minstens 25 graden. In die periode van aangesloten periode moeten er minstens drie tropische dagen voorkomen (dagen met een maximumtemperatuur van minstens 30 graden). Waar die zich in die periode situeren maakt niks uit. Dat wil zeggen dat, eens de derde tropische dag geteld wordt, men mag terug tellen naar de eerste dag waar het kwik dagelijks minimum 25 graden telde.
Het is met de laatste definitie dat klimatologen vergelijken met het verleden en o.a nagaan of er meer hittegolven zijn dan vroeger (zie dit artikel). Vorig jaar telden we twee hittegolven, met een duur van respectievelijk 15 en 10 dagen. Het scheelde echter niet veel of het was een hittegolf van 27 dagen, want tussen beide hittegolven zat een zwakke dip van slechts 2 dagen. Het record staat op de zomer van 1947 met een hittegolf die 19 dagen duurde. Diezelfde zomer telde trouwens maar liefst 4 hittegolven! Een recentere legendarische hittegolf is die van 1976, welke 17 dagen duurde maar waarvan 15 van de 17 dagen het kwik 30 graden en meer haalde en dat is ook weer een record.
Of we deze week een eerste hittegolf van 2019 halen is erg onzeker. Afgelopen zondag werd het ruim 25 graden en gisteren en vandaag werd het meer dan 30 graden. Om van een hittegolf te kunnen spreken moet het nog minstens 2 dagen minimum 25 graden worden en daarbij moet het ook nog eens op 1 dag 30 graden worden. Morgen woensdag zal het kwik waarschijnlijk wel nog vlot 25 graden halen in Ukkel, maar of dat donderdag en vrijdag lukt is een dubbeltje op zijn kant. Zaterdag lijkt de 30 graden weer gehaald te worden maar zonder die 25 graden morgen en donderdag halen we geen hittegolf. Het gaat uiteraard op centigraden en voor de mensen is het hoe dan ook warm, maar om te kunnen vergelijken met het verleden zijn nu eenmaal criteria nodig.
Vorige week zag het er nochtans naar uit dat de hittegolf probleemloos gehaald zou worden en bovendien veel agressiever zou zijn. De twee belangrijkste weermodellen berekenden dat rechtstreeks Afrikaanse luchtmassa's tot over de Benelux zouden trekken. De lucht van over Afrika bereikt vaak het zuiden van Europa maar is normaal gezien al flink afgekoeld tot wanneer ze in onze contreien arriveert. Op onderstaande kaart is de temperatuur te zien op een hoogte van ca. 1.5km. Laat ons stellen dat de rechtstreeks subtropische lucht uit Noord-Afrika de diep-magenta kleur is (waarden boven 25 graden). Dit is een berekening van vandaag door het GFS weermodel. Wat blijkt: deze luchtmassa komt inderdaad akelig dichtbij. Tot over Centraal-Frankrijk zal men lokaal dan ook 40 graden halen.
Er is echter een misrekening bij de modellen aangaande de luchtdrukverdeling en dit heeft, gezien de nabijheid van de relatief koele Noordzee, grote gevolgen voor de temperaturen. De voorspelde weerkaart voor donderdag toont wat er foutloopt. We zien hierop een uitloper van een Atlantisch hogedrukgebied dat helemaal tot over de Noordzee reikt. Hierdoor ontwikkelt zich komende twee dagen een vrij krachtige noorden tot noordoostenwind waardoor continue lucht van over zee wordt aangevoerd (het zeewater is amper 17-18 graden). Dit countert volledig de opstuw van de nog warmere lucht vanuit het zuiden. Het was dit detail dat de modellen vorige week niet hadden 'gezien' en waardoor deze hittegolf (als het er één wordt) draagbaar blijft.
Het lijkt er op dat het zaterdag opnieuw tropisch warm wordt en ook zondag zal die grens van 30 graden dicht genaderd worden. Hierna volgt er een flinke afkoeling (grafiek hieronder) en gaat de wind de noordoosthoek opzoeken. Het weer blijft onder invloed staan van hogedrukgebieden waardoor het grotendeels droog blijft. Nadat het kwik begin volgende week terugvalt naar zo'n 20 graden (en aangenaam koele nachten) zou het kwik daarna weer dichtbij 25 graden uitkomen met de nodige ruimte voor de zon. Alles bij elkaar lijkt het er dus op dat het nog minstens 10 dagen mooi zomerweer blijft en zo goed als droog.
