Het onweer van afgelopen nacht heeft de hittegolf verdreven. Ter herinnering: we gebruiken hier de term hittegolf als officiële definitie welke een periode van warm weer aanduidt van minstens 5 opeenvolgende dagen met maxima minstens 25 graden in Ukkel, en bovendien moet er tijdens de hittegolf minstens 3 keer 30 graden worden bereikt of overschreden. Vandaag wordt het waarschijnlijk geen 25 graden meer in Ukkel en daarmee duurde de voorbije hittegolf 10 dagen. De hittegolf daarvoor duurde 15 dagen. Twee hittegolven dus dit jaar en de zomer is nog niet voorbij. Maar zijn er eigenlijk meer hittegolven de laatste tientallen jaren dan pakweg begin vorige eeuw?
Daarvoor moeten we in de klimatologische gegevens duiken van het KMI. Onderstaande grafiek geeft alle hittegolven sinds 1901, verdeeld per decade.
Wat blijkt: er zijn decades geweest waar niet een zomer een hittegolf voorkwam. In de andere decades komt er wel om de paar jaar wel eens een hittegolf langs. Er zijn uiteraard opmerkelijke pieken, zoals in de decade 1941-1950, waar maar liefst 8 hittegolven geteld werden. Al geeft dit toch een ietwat vertekend beeld want 4 ervan werden in hetzelfde jaar, 1947, geteld. De laatste 3 decades valt op dat gemiddeld zowat elke 2 jaar er een hittegolf voorkomt in ons land. Kijken we naar de duur van de hittegolven (alle hittegolven samen) dan zien we een zeer variabel beeld in de 20ste eeuw met een uitschieter in de decade 1941-1950, waar alle hittegolven samen daar 76 dagen duurden. Na een relatieve afkoelingsperiode in de decades daarna, zien we sinds 1991 opnieuw langere hittegolven voorkomen, gemiddeld zo'n 49 dagen per decade. Met de opmerking dat de laatste decade in de reeks nog niet volledig is!
Wanneer we de afzonderlijke hittegolven per jaar niet optellen, maar gewoon kijken welk jaar er een hittegolf was (1 is genoeg dus), zien we een iets genuanceerder beeld (hieronder). We zien een periode van enkele tientallen jaren (1921-1960) met gemiddeld zo'n 4 hittegolven per decade. Daarna een vermindering van het aantal hittegolven (pakweg 1.5 hittegolven per decade gemiddeld) en vanaf 1991 opnieuw een gevoelige toename naar een kleine 5 hittegolven per decade (gemiddeld dus elke 2 jaar één).
Wat de gemiddelde duur per hittegolf betreft zien we allerminst een duidelijke tendens. De gemiddelde duur van een hittegolf over gans de reeks bedraagt zo'n 8 dagen (een hittegolf duurt minimum 5 dagen per definitie). Uit onderstaande grafiek valt niet meteen te besluiten dat de laatste decades, de duur van de hittegolven stijgt. De laatste decade, waar we ons dus nog steeds in bevinden, telde bijvoorbeeld 4 hittegolven waarvan de duur niet meer was dan 7 dagen. We kunnen stellen dat 4 kortdurende hittegolven een veel kleinere impact heeft op de samenleving dan pakweg 1 hittegolf die 20 dagen duurt.
Bekijken we tenslotte het aantal hittegolven per 30 jaar (hieronder), dan moeten we vaststellen dat de laatste 30 jaar er evenwel een stijging is, met de toevoeging dat deze laatste termijn nog niet voorbij is. Dus van alle 3-decade termijnen, toont de laatste wel een piek met 16 hittegolven (over 30 jaar gerekend is dat dus ruim elke 2 jaar gemiddeld een hittegolf).
Het is lastig met de cijfers hierboven een duidelijke tendens te vinden. Maar met wat we hier boven hebben aangetoond, moeten we voorlopig vaststellen dat er geen opmerkelijke stijging is, niet van het aantal hittegolven, noch van de gemiddelde duur van deze hittegolven. Wanneer we per 3 decades werken, zien we een voorzichtige stijging. Dit is in lijn met wat diverse modelstudies voorspellen, nl. een gestage stijging van het aantal hittegolven in Europa de komende 10tallen jaren.