Tot nu toe kenden we een winter die vooral sterk was in jojoën. De komende dagen wordt het immers, na enkele wat koele dagen, opnieuw erg zacht met maxima rond 12 graden. De regen krijgen we er bij.
Maar...wanneer we wat verder vooruit kijken op de weerkaarten zien we een gevecht tussen de zeer koude lucht over Noord-Europa en de zachte lucht over de zuidelijke gebieden en onze streken. De voorbije weken heeft zich immers een reservoir gevormd van arctische lucht en deze lucht bevindt zich vaak niet zo heel erg ver van ons verwijderd. Afgelopen weekend kwam deze wintergrens even over ons land te liggen met vooral over Nederland koud weer (zeker over de noordelijke provincies). De komende dagen schuift deze grens opnieuw op naar het noorden maar komt tot stilstand ter hoogte van de lijn Schotland-Denemarken. Dit is te zien in de berekeningen van het Amerikaanse weermodel GFS (hieronder). De paarse kleuren geven de arctische luchtmassa aan, de groene/lichtblauwe kleuren de subtropische luchtmassa. Het is door het hogedrukgebied bij Spitsbergen en de Noorse Zee dat de zachte lucht stagneert over onze streken en niet meer verder noordwaarts opschuift.
Tijdens het weekend lijkt de kans groot dat de wintergrens terug zuidwaarts opschuift en ergens over de Benelux zal blijven haperen tussen een lagedrukgebied boven Frankrijk en het eerder genoemd hogedrukgebied over de Noorse Zee met uitloper tot Scandinavië (kaart hier onder). Mocht dit scenario uitkomen dan kan er veel sneeuw vallen in delen van de Benelux. De wind aan de noordflank van de depressie zou ook zorgen voor erg lage gevoelstemperatuur en sneeuwophoping.
Tegen midden volgende week bevinden we ons diep in de arctische lucht met zowel overdag als 's nachts vrieskou en af en toe wat sneeuw.
Dit is althans het scenario van het Amerikaanse weermodel. Maar vanavond kwam ook het Europese weermodel met weerkaarten op middellange termijn die we sinds lang niet meer gezien hebben. Ook dit toonaangevend weermodel tovert vanaf zondag en zeker vanaf begin volgende week barkoude weerkaarten met zelfs soms overdag temperaturen van -5 graden en kouder. 's nachts gaat het in dit scenario lokaal streng vriezen. Ook dit model berekent sneeuw met perioden, veel sneeuw!
Hoe zit het met de betrouwbaarheid van beide scenario's? Wel, dit kunnen we proberen in te schatten op basis van de controle-berekeningen van de weermodellen. Elk weermodel berekent, naast de hoofdberekening immers nog een hele reeks nieuwe oplossingen waar opzettelijk fouten zijn aan toegevoegd. Hoe sterker deze bij-berekeningen afwijken van de hoofdberekening, hoe onbetrouwbaarder de verwachting is. Dit noemen we de ensemble-berekening en levert onderstaande grafiek op (voor het GFS weermodel). Hier zien we de temperatuur voor de komende twee weken. de zwarte grafiek is de hoofdberekening en toont inderdaad dus die koude periode. De andere gekleurde lijntjes zijn de bij-berekeningen. Hoe meer spreiding tussen al die lijntjes, hoe onzekerder. De dikke rode lijn is het gemiddelde van alle bij-berekeningen samen. We zien dat dit gemiddelde een pak minder koud is dan de hoofdberekening, niettegenstaande ook hier een duidelijke koudere periode berekent wordt. M.a.w, er zit nog een redelijke onzekerheid in het feit in hoeverre de koude periode ect zeer koud zal worden.
Hetzelfde kunnen we doen voor wat betreft het Europese weermodel ECMWF. Ook dit model berekent, naast de hoofdberekening, een ganse reeks extra berekeningen ter controle. Dit wordt weergegeven in onderstaand staafdiagram. Hoe breder de blauwe staafjes, hoe groter de spreiding tussen de verschillende berekeningen en hoe groter dus de onzekerheid. We zien in dit ensemble dat zowel de hoofdberekening (blauwe lijn) alsook de mediaan van alle oplossingen (centrale deel van de blauwe balkjes) naar beneden zakken vanaf zondag. Net zoals bij het Amerikaanse model is ook hier de hoofdberekening het agressiefst. Maar al bij al moet worden opgemerkt dat ook de mediaan vanaf volgende week amper nog positieve temperaturen ziet (zowel 's nachts als overdag). De rode stippellijn is een speciale vorm van bij-berekening. Hier is geen fout toegevoegd aan de berekening, maar is de resolutie verdubbeld (16km ipv 8 km). Het is opvallend dat deze controlerun even koud, zelfs kouder, is dan de hoofdberekening met enkele dagen maxima rond -7 à -8 graden en minima rond of onder -10 graden (!).
Alles bij elkaar hebben we twee belangrijke modellen met forse indicaties op een duidelijk winterse episode ergens vanaf komend weekend en vooral vanaf volgende week, waarbij er tevens indicaties zijn dat deze winterse episode wel eens erg koud zou kunnen zijn. Het zal zaak zijn om de komende dagen deze grafieken in het oog te houden om te zien wat er van over blijft. Het zou immers niet de eerste keer zijn dat dergelijke winterse settings in de weermodellen (en ensembles) plots van de ene op de andere dag wegsmelten als sneeuw in de zon....
