Na de tornado's van afgelopen zondag kwam de discussie opnieuw op gang over het gebruik van de termen 'tornado' en 'windhoos'. In Nederland, maar ook in België, is men erg terughoudend om over tornado's te spreken en houdt men het meestal bij windhozen, vaak zelfs 'mini-windhoos'.
Deze semantische discussie duurt al vele jaren en het betreft een zuiver taalkundig probleem. Gaan we bij de Van Dale zien, dan staat er :
wind·hoos (de; v(m); meervoud: windhozen) : kortstondige, hevige wervelwind
tor·na·do (de; v(m); meervoud: tornado's) : wervelstorm
Daarmee komen we dus geen stap dichter bij de waarheid want de makers van het woordenboek hebben geen flauw benul waarover het gaat. Eén ding is zeker, een degelijke definitie voor windhoos bestaat gewoon niet dus moeten we ons behelpen.De American Meteorological Society (AMS) spreekt over:
"tornado : A rotating column of air, in contact with the surface, pendant from a cumuliform cloud, and often visible as a funnel cloud and/or circulating debris/dust at the ground...."
Strikt gezien zijn dus alle roterende luchtwervels onder een cumuliforme wolk, de grond rakend, tornado's. Dus waterhozen vallen ook onder deze noemer. Vandaar dat deze waterhozen ook opgenomen worden in de statistieken van tornado's bij veel weerinstellingen.
Maar punt is dat kleine 'windhozen', om de term nog maar eens te noemen, ook tornado's zijn. Een kleine appel is tenslotte ook een appel...
Men weert de term 'tornado' in ons leefgebied omdat deze Engelstalige term teveel doet denken aan de krachtige tornado's die we kennen uit de VS. Of die we denken te kennen, want meer dan 90, zo niet 95% van alle tornado's in de VS hebben een kracht gelijk aan deze die in ons leefgebied voorkomen (EF2 en zwakker).
Het is dus veel beter te spreken van een 'zwakke' tornado, ipv plots de benaming te gaan aanpassen. Dit heeft geen zin want de morfologie verandert niet opeens.
Met tropische stormen wordt desalniettemin hetzelfde gedaan, vanaf een bepaalde kracht gaat men een tropische storm aanduiden als 'orkaan' (of een andere benaming, afhankelijk van de zee waarin hij voorkomt). Maar daarover bestaan duidelijke afspraken voor, bij tornado's is dat allerminst het geval. Een tornado is een tornado, hoe klein en zwak die ook is, en de sterkte wordt enkel aangeduid door de Enhanced Fujita schaal (EF schaal) welke als enige mondiaal min of meer in gebruik, ook al is deze verre van perfect.
Laat ons dus maar snel het verschillend gebruik tussen windhozen en tornado's te bannen, en het te houden bij één enkele benaming, het zou veel verwarring vermijden! En al helemaal de term 'mini-windhoos'. In de Belgisch/Franse media werd tenslotte de EF4 tornado bij Hautmont (03/08/2008) als 'mini-tornado' aangeduid, een blunder van formaat uiteraard...
Hieronder enkele beelden van de 'mini-schade' dat deze 'mini-tornado' aanrichtte ...
