Pukkelpop...één jaar later

Volgende week start een nieuwe editie van het muziekfestival Pukkelpop. De vorige editie liep zoals iedereen weet dramatisch af door de doortocht van een hevig onweer, waarbij vijf mensen het leven lieten.

Die dag (18 augustus) trokken diverse zware onweerscellen over het land waarbij op diverse plaatsen water- en windschade werd aangericht. De onweerscellen waren dynamisch van aard en werden getriggerd in een warme onstabiele luchtmassa. Door de aanwezigheid van redelijk wat hoogtestroming in combinatie met een doortrekkend mesolaag (klein lagedrukgebied aan de grond) werd er veel windshear gecreëerd. De vrij hoge onstabiliteit, in combinatie met de windshear was voldoende om agressieve buien te doen ontstaan. Eén van deze buien bleek achteraf een bow echo te zijn met bookend vortex en deze cel trok over de festivalweide. Onderzoek ter plaatse na het drama en analyse van de RADAR beelden heeft aangetoond dat de zware windstoten hoogstwaarschijnlijk gekoppeld dienen te worden aan felle valwinden (downbursts), nabij de bow echo of bezuiden de bookend vortex. De aanwezigheid van een tornado lijkt weinig waarschijnlijk. Hieronder is het principe weergegeven van een buiencel die onder gunstige windshear omstandigheden evolueert tot een bow echo en daarna tot een bow echo met bookend-vortex. De gevaarlijkste winden zijn te verwachten net aan de voorzijde van de boog en bezuiden de bookend vortex (aangeduid hier met 'rotating head'.


Onderstaand bewerkt RADAR beeld is de beruchte onweerscell vlak voor zij toesloeg bij Kiewit (K). De cel toont duidelijk de structuur van een bow echo met bookend vortex (beeld KMI). Opvallend bij deze ramp was de impact, want weerkundig gezien was deze cel niet zo abnormaal hevig. Maar de cel trok over een domein met tenten en andere constructies, in combinatie met de aanwezigheid van zo'n 60.000 festivalhangers. Dit was problematisch. Een jaar later heeft men duidelijk lessen geleerd uit dit drama en werden festivalorganisatoren alerter voor het aspect 'meteo'. Al blijft de vraag aanwezig wat men kan doen wanneer een zwaar onweer zo'n festival nadert...

En dit jaar?

De kans dat de geschiedenis zich herhaald is uiteraard klein, doch we moeten waakzaam blijven. Elk (fel) onweer welke over een festival trekt blijft een potentieel gevaar. Eén blikseminslag op bijvoorbeeld een tent is genoeg (en dit hoeft heus niet bij een zwaar onweer te gebeuren) om verschillende slachtoffers te maken. Afgelopen week werden nog verschillende mensen gewond bij een festival in Nederland door doortocht van een onweersbui. Tijdens het tweede deel van de week bevinden we ons onder een zuidwestelijke hoogtestroming met aanvoer dus van vrij warme maar ook wel vochtige lucht. Zoals het er nu naar uitziet blijft het polaire front met bijhorende straalstroom benoorden van België en zou het meevallen met de neerslagkansen. Doch wanneer deze barokliene band wat verder zuidwaarts trekt krijgen wij golvende neerslaggebieden over ons heen. 

Uitkijken wel wat er woensdag staat te gebeuren. Die dag is potentieel gevaarlijk wat betreft onweerkansen al is het erg vroeg nog om uitspraken te doen. Ter info en met het nodige voorbehoud geef ik hieronder de verwachting van het Amerikaanse weemodel GFS (de andere globale modellen geven een gelijkaardig scenario weer). Dit model geeft een worst case scenario met flink wat onstabiliteit woensdag en toenemende windshear (vooral ook wat windrichting betreft met een sterk gekrompen grond wind uit oostzuidoost aan de voorzijde van een scherpe  thermische vore). In dat geval zijn zware onweersbuien die dag zeker niet onwaarschijnlijk. Ook het naderbij komen van een scherpe negatief gekantelde hoogtetrog baart me zorgen. Doch we moeten afwachten en geen vroegtijdige conclusies trekken, cruciaal is o.a de timing van dit alles...en laten we aub geen polemiek veroorzaken...die zal er volgende week naar aanleiding van het festival al wel genoeg zijn in de klassieke media...